/ Grace&Us 15
By: Grace&Us
A
Als Maartje (51) gaat scheiden wordt haar ergste nachtmerrie waar: ze wordt uit het leven van haar drie kinderen gewist. ‘Ouderverstoting’ is machteloos toekijken vanaf een afstand.
Hoe is dat als je kinderen je niet meer willen zien? Hoe is het om niet te weten hoe het met ze gaat? Ik zag mijn kinderen drie jaar geleden voor het laatst. Wat ze doen, hoe hun leven eruit ziet, of ze gelukkig zijn; ik heb geen idee. Ouderverstoting komt vaak voor, maar je hoort er relatief weinig over. Het overkomt niet alleen vaders, maar zeker ook moeders. Ergens is het een taboe, want als je kinderen je niet willen zien, dan zal dat wel aan jou liggen.
Ik leerde mijn ex-man ruim dertig jaar geleden kennen, tijdens onze studie. Zijn ambitie was een succesvol zakenman worden. Geld was voor hem belangrijk, het zou ons de vrijheid geven te doen wat we wilden. Ik stopte met werken en bleef thuis bij de kinderen zodat hij zijn succes kon nastreven. Het leek destijds een logische beslissing. Aan het einde van ons huwelijk had ik van de buitenkant een mooi leven: drie prachtige kinderen, een groot huis, een man met een eigen bedrijf, maar aan de binnenkant schuurde het aan alle kanten. Het gedrag van mijn ex zou je kunnen vergelijken met de kenmerken van narcisme. Verbaal was hij heel sterk. Alles wat krom was, kon hij zo ompraten dat het recht leek. Ook nam hij niet zijn verantwoordelijkheid binnen het gezin. Alles wat de kinderen betrof liet hij aan mij over en daarmee gaf hij me geen ruimte om nog een leven te hebben naast het moeder-zijn. Ik was vader en moeder, hij was vooral zakenman en geldverstrekker.
Mijn ex had een ouderwets beeld over de rolverdeling in ons huwelijk en deed daar heel denigrerend over. Hij vond oprecht dat het recht van een vrouw het aanrecht is. Het moeilijke was dat hij dat niet direct zei, maar meer in opmerkingen als: ‘Jij kunt beter gewoon maar thuis zijn.’ En als ik daar dan boos om werd, ging hij lachen en zei tegen de kinderen: ‘Kijk nou, hoe gek je moeder doet.’ Als ik had gedweild liep hij over de natte vloer naar binnen en als ik dan vroeg of hij zijn schoenen uit wilde doen snapte hij niet waar ik me druk om maakte. Dat hij een voorbeeldrol voor zijn kinderen had vond hij niet belangrijk, hij deed toch wat hij wilde. Toen de kinderen ouder waren, luisterden ze ook niet naar mij. Ze keken gewoon naar wat hun vader deed. Als ik het zo vertel lijkt het net alsof ik totaal hulpeloos was. Ik ben er echt tegenin gegaan, maar hij werd steeds gehaaider. Het is in de loop van de jaren ook steeds erger geworden. Als ik erover wilde praten wuifde hij mijn argumenten weg, ik maakte me druk om niks. Er was toch helemaal niks aan de hand? Hij was ook niet zozeer heel direct negatief over mij, maar vooral erg positief over zichzelf. Dan verval je vanzelf in een soort bizarre jij bent goed en ik ben fout-strijd. De kinderen, en ook mijn ouders, vonden hem geweldig. En hoe meer ze dat vonden, hoe minder geweldig ze mij vonden. Uiteindelijk geloofde ik zelf ook dat hij beter was dan ik en dat ik niets voorstelde.
Ik heb me vaak afgevraagd waarom ik het zo ver heb laten komen. Waarom ik me zo heb laten behandelen? Eens was ik een zelfstandige vrouw met een eigen baan en geld, nu was ik helemaal afhankelijk van deze man. En hij genoot daar van. Pas toen we uit elkaar waren zag ik het patroon waarin ik zat. Ik regelde het huishouden, alle gezinszaken, cadeaus voor kerst en sinterklaas uit zijn naam en uitjes die hij met de kinderen kon doen, want dat was goed voor hun band. Toen de economische crisis in 2008 aanbrak ben ik gaan werken in zijn bedrijf. Ik dacht: dan kan ik toch nog iets van een carrière maken en laten zien dat ik meer kan dan een gezin managen. Dat ik ondertussen over al mijn grenzen heen ging, heb ik pas later ingezien. Hij stond er bijvoorbeeld op dat ik naar de nieuwjaarsborrel van het bedrijf zou komen, want die had ik tenslotte georganiseerd, ondanks dat ik net een miskraam had gehad. Het is achteraf onbegrijpelijk dat ik dit als vrouw heb geaccepteerd, maar ik wilde zo graag dat we zouden slagen als stel en als gezin. Maar eigenlijk leefde ik alleen maar voor mijn man en kinderen. Ik wist op een gegeven moment niet meer wie ik zelf was. Mijn lichaam kwam in opstand. Ik kreeg allerlei klachten, omdat ik jarenlang mijn grenzen, zowel fysiek als mentaal, had overschreden.
Vijf jaar geleden ging ik met mijn oudste naar New York, een cadeau van mij omdat hij was geslaagd voor zijn eindexamen. Toen we naar de veerboot liepen om naar Staten Island te gaan, keek een verkeersregelaar me aan en zei tegen me: ‘Oh those eyes’. En tegen mijn zoon: ‘Hold on tight to her’. Mijn zoon had niks door, die keek een beetje warrig naar die man, maar mijn hart sprong letterlijk open. Ik had zo’n laag zelfbeeld dat ik me niet kon voorstellen dat iemand naar mij zou kijken. Maar deze man had mij gezien, hij zag de vrouw die ik was geweest. Zij woorden hadden een enorme impact op me. Terwijl we op de boot stonden realiseerde ik me pas hoe verstrikt ik was geraakt in een leven waarin ik helemaal niet gelukkig was. Eenmaal terug in Nederland was er iets veranderd, of beter: ik was veranderd. Ik wilde de regie over mezelf en mijn leven weer terug. Ik was eind veertig, als ik nog iets wilde met mijn leven moest ik het nu doen. In mijn boosheid over de liefdeloosheid in onze relatie heb ik wel eens geroepen: ‘Als het laatste kind de deur uitgaat, ga ik ook’, maar zo lang kon ik niet meer wachten. De jongste was vijftien, oud genoeg om een scheiding aan te kunnen, dacht ik en daarom zette ik door. Dat ging niet zonder slag of stoot. Mediation en ouderschapstherapie mocht niet baten, het werd uiteindelijk een gevecht via advocaten. Dat ik wilde scheiden haalde het slechtste in mijn ex naar boven. Hij begon, langzaam en heel zorgvuldig, strategische stappen te zetten, die mij naar de afgrond zouden leiden. Eerst werkte hij mij uit ons bedrijf, daarna hengelde hij een voor een de kinderen bij hem naar binnen. Hij wist heel goed dat hij me met de kinderen het hardst kon raken. Uiteindelijk bleef ik achter zonder baan, geld en kinderen. Mijn oudste woonde toen we gingen scheiden al op kamers en keerde zich al snel tegen mij. De jongste twee zijn nog een jaar bij mij gebleven, daarna gingen zij ook bij hun vader wonen. Uiteindelijk heeft hij ook hen tegen mij weten te keren. Zelf denken de kinderen dat zij hierin een eigen vrije keuze in hebben gemaakt, maar de wetenschap laat hierover iets heel anders zien. Bij een conflictscheiding met ouderverstoting is de ouder waar de kinderen een verbond mee sluiten, de ouder die de kinderen het meest beïnvloed. De andere ouder, ik in dit geval, wordt dan verstoten.
In de weinige gesprekken die ik nog tijdens de scheiding met mijn ex had, wees hij mij erop dat het allemaal mijn eigen schuld was dat de kinderen mij niet wilden zien, want met mij viel niet te praten. Ik heb natuurlijk alles geprobeerd en geprocedeerd waar ik kon, maar via de rechtbank kon dit niet worden opgelost. Ouderverstoting is heel moeilijk aan te tonen, zeker omdat kinderen al jarenlang worden beïnvloed, vaak nog voor de daadwerkelijke scheiding. Na drie jaar opkomen voor de rechten van mijn kinderen, gaf ik het op. Niet mijn kinderen, ik zal er altijd voor hen zijn, maar de juridische strijd. De feiten werden zo gedraaid dat alles zich tegen mij had gekeerd. Ik greep elke mogelijkheid aan om te bewijzen dat de vork anders in de steel zat dan werd voorgesteld door mijn ex. Het zorgde er echter alleen maar voor dat ik in een steeds diepere kuil stapte waar ik niet meer uit kon komen. Mijn ex had ondertussen elk contact met mij verbroken en was via zijn advocaat een procedure gestart om mij uit de ouderlijke macht te zetten. Ik was emotioneel een wrak en kapot van verdriet. Ik moest voor mezelf kiezen, anders zou ik eraan onderdoor gaan.
Je kinderen niet meer zien en elk contact met hen verliezen, is intens moeilijk, loodzwaar en heel pijnlijk. Ik heb ze inmiddels drie jaar niet gezien. Er is een heel klein beetje contact dat mijn ex inmiddels toestaat. Mijn kinderen mogen mijn ouders wel zien, wat hen ook weer in een moeilijke positie heeft geplaatst. Via mijn ouders weet ik dat ze gezond zijn en er niets ergs gebeurt. Het was, zeker in het begin, een hele donkere periode. Het liefst kroop ik onder de dekens, maar ik ben een overlever en doorzetter. Ik móest mezelf hieruit trekken, dat was ik aan mezelf verschuldigd. Ik ben begonnen met mijn vrienden te bellen, die ik al die jaren maar weinig had gezien. Dat ze ondanks mijn jarenlange afwezige houding klaar voor mij stonden, was de eerste stap naar heling van de rouw. Daarna klom ik stapje voor stapje uit dat diepe dal. Naast mezelf heruitvinden vond ik ook nog eens mijn grote liefde. Een man die in alles anders was dan mijn ex. Ik denk dat ik zonder de tomeloze support, liefde en zorg van hem dit niet had overleefd. Ook de psycholoog die mij steunde in deze moeilijke situatie was een fijn klankbord. En hoewel ik alle hulp fijn vond, wilde ik ook aan mezelf bewijzen dat ik sterk was. Ik pakte de draad op waar ik die dertig jaar geleden had achtergelaten. Het was tijd om aan mezelf te laten zien dat ik niet dom was, dat ik mijn eigen geld kon verdienen, dat ik ertoe doe. Ik ging studeren en werken en kwam ook letterlijk in beweging. Mijn vriend en ik hebben een passie voor fietsen en van hem kreeg ik een goede langeafstandsfiets. Met eindeloos geduld zijn we begonnen. De kleine stukjes werden tien kilometer, twintig, vijftig. We reden door het hele land en dronken dan ergens halverwege op een bankje thee uit een thermoskan. Dit klein geluk gaf me een heel vervullend gevoel. Uiteindelijk zijn we op fietsvakantie gegaan waarin we 1250 kilometer hebben we gefietst. Ik, die kreupele, die ‘s morgens niet uit bed kon komen van de pijn, kon 1250 km fietsen! Ik had mijn eerste overwinning op mijn lichaam gehaald. Daarna volgde een mentale overwinning. Ik kon versneld een lerarenopleiding doen en sluit die binnenkort af. Het mooie van deze studie is dat ik ook veel over kinderen en hun ontwikkeling leer. In de klas heb ik leuk contact met de leerlingen. Daardoor heb ik de twijfel over mezelf als moeder kunnen loslaten. Soms heb ik het heel moeilijk, vooral op de verjaardagen van mijn kinderen, de feestdagen, en bijzondere momenten die ik met hen wil delen. Ik heb me erbij neergelegd dat dat nu niet kan. Mijn kinderen kunnen er niks aan doen. De pijn is soms ondragelijk, maar ik neem ze niets kwalijk.
Ik heb zelf teruggevonden en ben tot de kern gekomen van wie ik werkelijk ben. Ik leef weer, ik kan studeren, ik kan fietsen, ik ken mijn kracht, ik ben van mezelf gaan houden. Dat kan niemand me meer afnemen. En als er dan ook nog iemand naast je staat die onvoorwaardelijk van je houdt, is het leven erg prettig. Door deze nieuwe liefde kan ik het grote verdriet van het contactverlies van mijn kinderen ook beter behappen. Laatst moest ik naar school voor mijn opleiding, ik had een belangrijk examen. Mijn vriend had broodjes voor mij gesmeerd en klaargelegd en wenste me heel veel succes. Die kleine dingen maken me intens gelukkig. Ik word gezien. Ik word wéér gezien.
De naam Maartje is gefingeerd om privacy reden, haar gegevens zijn bij de redactie bekend.
Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.
© GRACE&US 2023
This site uses functional cookies and external scripts to improve your experience.
Schrijf je in voor de webinar Grace&Us x Brigitte van der Wielen op dinsdag 19 september om 20.00 uur.
Door deel te nemen ga je akkoord met het ontvangen van e-mail marketing van Grace&Us naar het ingevulde e-mail adres.